dimanche 19 février 2017

Ko Golle ngoni Cokcirgal aduna

COKCIRGAL ADUNA KO GOLLE

Ko golle ngoni cokcirɗe aduna

nguurndam aduna way kono wahande waɗnde cuɗaari haa heewi nii sohaa kadi haatiiɗi enen fof eɗen njiɗi uddidde, ndeen wahannde, mbela eɗen ngannda ko woni nder toon? tee taw kadi cokcirgal ngal ko gootal tan woodi.

Ko golle tan mbaawi coktude ndeen wahannde.

Kono ɗuum ko maa yaada e muñal e fellital tummungal,  sabu yolnde ndee ena juuti laawol ngol ena ñaaɗi, tee nde ɓuroyɗaa woɗɗoyde heen fof ko noon ñaande ndee ɓeey
dor too e maggol.

ko peewnuno ɗaa hecci hanki e ko peewjuno ɗaa hanki.  ko ɗuum poɗɗaa wadde puccu maa hannde mbela aɗa waawa rewde e ngol laawool ñaatngol.

banndiraaɓe Alla rokkii en kala koo foɗnoo rokku en mbela eɗen mbaawa yiitude ɗeen cokcirɗe walla haa mbaawen uddidde ndeen wahannde.

kono heewɓe e men njaaɓaani yiilaade,  ɗum walla hayso njiiliimi ndonkii yiitude sabu ɓe njottoyaaki toon.

«HOLKO SAABII ƊUUM. 
Ko saabii ɗum ko ena heewi kono ko ɓuri heewde nafoore,  ko ngaameela e waasde ɓeeydude tinnaare e saaha kala.

meɗa yaadi e haaliyanke kooto
Biyɗo « Neɗɗo famɗaani kono ena aami»

heewɓe e men kala ko memi laawol gootol haalaaɓi tati: waayaani no yiɗirinii walla heɓaani heen ko sikkannoo heewi ko joƴƴinde wayano wonaa kañum waddannoo heen nii.

eɗen mbaawi wiyde ɓe mbaɗata ko dogdu dow huɓeere hayso juutii woɗɗataa

Soɓe puɗɗoo huunde,  walla haɓe peewna huunde, aduna oo fof tinat wonkoɓe njiɗi wadde walla wonkoɓe ngoni e fewjude,  kono soɓe njoññina ɗuum hay gooto tinataa. sabu ko seesa ɓe mbaɗata.

Ena jeyaa e ko ɓuri waawde muusdemi. Yiyde mo hay duumi mum capantati timmaani ena ñaagoo giƴum en walla miñum en yoo wooɗ ko dokki ɗum kañum alaa golle.

banndam en tinno ɗee ndaartee golle ɗe njiɗɗon so tawii kaa jaŋnguɗo haa ngaynu ɗaa laamu leydi maa wallaanima no keɓirɗaa golle walla wallaanima no ngollirɗaa aan wallu hoore maa ñeewanaa hoore maa feere mbaasaa mofde juuɗe aɗa  sabbii e kaa anndaa h. olnde arata.

so Alla Walliima haa heɓii golle ɗe njiɗɗaa tinno ɗaa heen njagaa heen haatiiɗa mbaasaa welsindaade ɗum nangiraa ɗum juuɗe ɗiɗi mbaasaa jaggirde ɗum, junngo wooto.

Kadi sahaa fof oɗon kaani siftorde, kala golle ɗe ɓurɗaa ittande geɗal, ko ɗeen golle ɓuri heewde barke ko ɗeen golle ɓurata ɓamtaade kadi aɗa waawi heɓde heen nii kaa sikkaano walla kaa ɗamino-nooki Ekn.  ... ★cheikh b. Sow

samedi 18 février 2017

Denɗiraagal

"Denɗiraagal.

Kala ko leƴƴi ɓaleeji mbaawnoo kewnude hono dennɗiraagal alaa heen e waawde wuurtinde enɗam walla jokkude ɗam. Ɗennɗiraagu ko ko ɓadtondirta,
ko ko suusnondirta,
ko ko ñifata fitinaaji,
ko ko momtata luure hakkunde wonduɓe, foti ko e nder leñol gootol  walla e leƴƴi keewɗi guurduɗi.

E renndo Fulɓe

E nder renndo fulɓe, denndiraagal ko huunde nde heedtinaaka caggal e nder nguurndam, feeñiroore e mbaydiiji keewɗi:

a-Denɗiraagal enɗam

Hakkunde neɗɗo e ɓiy kaaw mum walla ɓiy Gorgol mum beƴ walla cawndiiɗo.

b-Denɗiraagal taaniraagal.

Hakkunde neɗɗo e jinnaaɓe jinnaaɓe mum, beƴ walla sawndiiɓe walla hakkunde neɗɗo e ɓiɓɓe ɓiɓɓe mum beƴ walla sawndiiɓe.

ɓ- Denɗiraagal keyniraagu e ƴeekiraagu.

Hakkunde neɗɗo e joom-galle banndi mum debbo walla hakkunde debbo e joom-suudu banndi mum gorko.

c-Denɗiraagal jettooɗe

Hakkunde jettooɗe Njaay, Sih, Joop, Jaak e Jeŋ.

Hakkunde Bah, Baal, baalde e Jallo, Kan, Kah e welle. Walla hakkunde yettoode Sal e jettooɗe maabuɓe.

Tesko-ɗen wonde jettooɗe Soh e Jah ɓuri yaajde ngesa denɗiraagal e nder Fulɓe. Ɗe taarondiri tan ko e Bah e Jallo.

d-Denɗiraagal hakkunde pelle
Hakkunde fedde e fedde mum dow, hakkunde fedde e fedde mum les. Hay to bannge ndiftungu walla caayngal jombaajo, kaw walla potle nodduɗe keewal yimɓe, ko ɗeeɗoo pelle keewi gollodaade.

e-Denɗiraagal leƴƴi.

Hakkunde Fulɓe e Seereraaɓe

f-Denɗiraagal kinɗe

Hakkunde wayluɓe e aynaaɓe, hakkunde Seɓɓe e subalɓe, ekn.

g-Denɗiraagal diiwanuuji
Hakkunde Boosoyaaɓe e Yirlaaɓe

h-Denɗiraagal gure

Hakkunde Mbooyo e Jamaa- Alwaali, hakkunde Jamaa e Gamaaji Sahre walla hakkunde Ceelaaw e Gede.

Tesko-ɗen e ɗeeɗoo jeese jeenay, kala heen ɗo denɗiraaɓe mbaɗdi walla luural joli hakkunde mumen, so ɓe tintoyii nimsa mawɗo jolanat ɓe haa tuubabuya heƴa heen so tawii kay ɓe ngonaa yimɓon

Pulaagu

YEEWTERE : ABDOUL ATA GAWLO SECK, ET ABOU DIOP

pulaar