Hay gooto emen anndaa mande maayata

kono hay gooto e men majjaani ko mayoowo. 

SO EN NJIƊII MBIYEN KEDDORE ƊEN KO...

Hojomaaji seeɗa, balɗe seeɗa jonte seeɗa lebbi seeɗa, duuɓi seeɗa. kono kam ko ene wona heen fof enen kam, en ngalaa ɗum ganndal. Sibu hay gooto e men andaa mande maayata, nguurdam men wonaani e juuɗe men hay gooto e men anndaa no foti balɗe heddii e nguurdam mum. alaa e men fof kumpitiiɗo ɗum alaa emen fof kumpitaaɗo ɗum. ko Alla tan gooto anndi Mande maayaten ko kaŋko anndi 

ko hol ndeen, anndi ko hol toon Kadi anndi ko hol e men gadotooɗo yahde, Hol e men cakkittooɗo yahde, enen alaa e men fof nganduɗo ɗuum alaa e men fof mo ganndal mun yettii toon. 

kono alaa e men majjuɗo wonnde ñande fof, ñawlawma kala garɗo ñalawma kala jawtuɗo,  maayde men ne ɓeeyɗoo ɓadaade en ɗum hay gooto e men majjaani ɗum hay gooto e men humpaaka ɗum. 

Sibu ñande fof eɗen njiya eɗen  nana kaari yehii, kaari kay saŋkiima haŋki hannde, walla jooni jooni. 

banndiraaɓe hoddiiBe, e sehilaaɓe for ene njaha ɗuum ko ñande fof sahaa fof wadde meeɗat tan nde woni miin, walla aan. 

Hay so wonii miin hannde mbiymi janngo ko aan walla goɗɗo. 

Kono nde wonnoo, wonaa miin wonaa aan wonaa goɗɗo hay gooto e men timmaani ken juulɓe, ken juulooɓe, kono ken juumooɓe. 

Neɗɗo timmaani ken yejjitooɓe kono golle men ko binndaaɗe. aduna ko ngesa men kala ko ndemɗen heen hannde ko ɗuum coñoy ten janngo....  

Yoo GENO rokku en remde ko moƴƴi mbele eɗen coñoya kadi tawo yen moƴƴere Aamiin. Tawee men to Facebook Ekn...

               Facebook
        Pulaar e pulareeje

            YouTube
        Renndo fulbe

Aduna hannde o sohlaani wonnde neɗɗo jom hakkille, mbela mbaawaa anndude walla mbaawaa faamde yimɓe ɓee fof ponndaaka heen.

             (...Pulaar tan...)
aduna hannde o, hay jokkondiral leyɗeele, beldal mumʼen e kawral mum’en fof fawii tan koy jawdi. 

leyɗeele ɓurɗe jogaade doole ɓuri jogaade jawdi, ɓuri jogaade ngalu ɓuri jogaade ganndal ndutii kadi ndenndi ñaamande, ko ɗeen leyɗeele ngoni sehilaaɓe ko ɗeen leyɗeele ndenndi goonga mum’en, ndenndi hay fenaande mum’en. hay gooto wiyi taa goɗɗo oo. koy fenaande woni sibu ko ina feewnee fewjee e ko ina bonnee fof ko kamɓe njaadi heen. 


Aduna hannde o sohlaani wonnde neɗɗo jom hakkille, mbela mbaawaa anndude walla mbaawaa faamde yimɓe, ɓee fof ponndaaka heen. 

wonaa jeyɗo goonga fof heeɗnee heen wonaa kaalɗo goonga fof jaɓanee heen. wonaa ɓe hakkeeji mum’en yoolaa fof yooltee heen.

wonaa toɓe njiyi fenaande fof ɓe kaala heen. jom goonga o, ɓe keeɗna ɗum heen. jom fenaande o ɓe ɗalda ɗum heen.

ñaawoore e ñaawooɓe jooni ngalaa
woodi ko jinngooɓe, e jiggotooɓe.


ardotooɓe en jooni hay gooto heen hulaani haalde ko yooɗaani fewaani  feewnitaaki hay gooto, so tawii tan ena anndi so haalii ɗum maa wallu ɗum ɓeydaade tiiɗde e laamu mun hayso seɗa yawaani. 

hay gonngol ñifoowol jam huɓɓora bone ɓe kulaani haalde. hayso tawii soɓe kaalii maa addan heewɓe caɗeele, ɓeeydana ɗumʼen tampere haɗataaɓe haalde.

hayso tawii haɓe nganndi koɓe kaalata ko alaa ko waawi ñifde so wonaa ko huɓɓi, alaa ko waawi safrude so wonaa ko ñawni haɗataaɓe haalde.

Donald trump" wiyi e ɗeya balɗe jawtuɗe wonnde aduna oo fof ne anndi kadi ena haani jaɓde wonnde ko "Jérusalem" woni wuro laamorgo leydi israel.

so tawii ko goonga umminimo ko goonga o yiɗi haalde hol ko haɗimo wiyde yo israel naaɓe, ngoppu palestine naaɓe keɓa koye mum’en e banngeeji fof e fannuuji fof.

holko haɗimo wiyde yoo israel woppu ko wujjata jamma e ñalawma. leydi palestine ena maha heen koɗanɗe kese. ɗuum o haala taa ɗum sibu ndeen maa wiye
 o haalii gonnga.

Aduna hannde o sohlaani wonnde neɗɗo jom hakkille, mbela mbaawaa anndude walla mbaawaa faamde yimɓe, ɓee fof ponndaaka heen.

Sibu won heen yimɓe ko kañum en e koye mumen ngadii, famɗinde koye [mumen] ko kañum en kadi ngadii jaggirde yimɓe woɗɓe ɓee e leƴƴi goɗɗi ɗii ɓuri ɗumen

JUULƁE ENA MBAREE... 
ena ndiddee ena diiwee...
ɓeya ena piyee...Galleeji mumen ena nduppee, Jawkal mumen seeɗa kal njogi-noo ne heftee.

LEƊEELE JUUƁE.
hono mumen e heewde e aduna he ne ndaara Njinngaani, kaalaali, kaptaaki, mballaani. Neldude balle ko ena yona kam ɗuum mi haalaani.

Holto juulɓe, wonnooɓe ɗoo
Heccihaŋki e haŋki,  ena mbiya je suis «charlie» miin komi "charlie"
je suis « hebdo».. miin komi hebdo"
Je suis laahara. miin komi laahara"

EKN.. ɓeen to ngoni hannde.....

So tawii wonaano naafigaagal e yidde tineede, wonnoo hannde mbiyee... Je suis roohinngaa.. Mbiyee, laamu birmañii.. ko teroorista (terroriste}

sibu ko teroorista en mbaɗata e ko mbaɗannoo ko ɗuum ɓe mbaɗata… hannde warde miskineeɓe ɓe mbiyaani mbaɗaani ɓe nduppa galleeji mumen.. aduna fof ne ndaara haalaani. 

Kono Hannde hay gooto haala taa wonaa laamɗo, wonaa galo wonaa ganndo, nde tawnoo ko juulɓe mbaretee, ko galleeji mumen nduppatee...

Pulaar wiyi

Pulaar

Pulaar wiyi"

baaba maayi,galle bonii, ko mallol afo rewi ɗoon.

faaburu wiyi ko ndiyam kono wiyaani pasɗam.

fenaande ene jogi koyɗe ko dogiri kono alaa dote ko jooɗiri

Fenaande ena yaawi koyngal kono suusaa yolnde.

Gaynaako paabi anndi laƳooji.

Gujjo yiɗaa nande palee.

Humi mbeewa e laaci ko majjere.

Jontaaɗo yoo socco sabu mooso bettat.

Jonnde nafi ko loonde.

Ko dahaaɗo laaɓa njanngu .

Ko cakkudi ñiklata defoowo.

Kural ngal woora taama teɗɗin becce ma yana heen.

Kaangaaɗo safrirtee ko haa ɗaayɗo dañee.

Koyngal gootal iwde e ligi heewa koyɗe haɗa taa ɗum joftoyde .

Leggal ɓooyde ɗum e ndiyam wattata ɗum nooro.

Maayo yonaani keerol.

Mo gacce ngoƴi,sellu.

Mo wontinii ko wonaani naamnde ko jogaaki .

Mehre woppaani wiige e wiinde.

Mo suwaa lummbo hoto jal jooliiɗo

Naange yoornata ko hollaka.

So haawtaama mbaawka baaba lacciri, tawata ko neene hiiraani he galle.

So gacce mbaɗaama hiiraande, rimɓe ko noon mbaalata.

So sagata wiyii remataa maa yah ko ɓuri caasol mum.

So lekki ɓesni, ɓadiima leydi fooftina sammooɓe.

So gite colaama mbaɗaama e mbeɗu ko ndaare daŋaama .

Saa wuuri kaa kalfaaɗo so ɓiye ari wona jiyaaɗo.

So faabru hoɗii dow, jam alaa les.

So cide njarii karaw, yoo njettu lawƴoobe kaake.

So kellifaaɗo fellitii ñaamde jiiba yoo reedu mum wiy tef.

So mbaroodi yari karaw bone mum fuuyii.

So junngo ɓooyii e ngaska, ko jam tawi toon.

So yelatooɓe mbaɗtii wayde sadaka, ñaagotooɓe peɓɓat.

So poɗɗel wujaaka, yo ɗalde e nehal mum.

Sa riwi gertogal a ñaltoyii polis wona kus tan mbiinoɗa .

So doole ndonki yoo doole keɓɓo .

So arsuka fadii nayewu ko ronooɓe njinnganaa

So jom bara heggii ne maa buubi ngabbo.

So goonga haalaama bale ndimmboo.

So gacce mbaɗaama hiiraande, rimɓe ko noon mbaalata.

So baaɗi njeeɓaama tawata ko nay e baali ngoodaani .

So poɗɗel wujaaka, yo ɗalde e nehal mum.

So gujjo resii penoowo, koyeera jombaani.

Tafde labangaal ŋiiwa tiiɗani tiiɗi ko sengonoy de ɗum

Waliyu tiiɗaani ɗo nelaaɗo waali

Weetii weetaani won ko heddii e jamma.

Woodani gumɗo ko wiiyde jamma wuli kono niɓɓiɗi ko njooram gitaagu .

Woodani jiire ko aastaade basaale kono wona yeddondireede keeri.

Yeewtere muumo e gumɗo ko muñal wallitortee.

Mehre mehre mahaani feere?

Golle men.
Paamee noon mehre mehre mahaani fehre ;

Ko ɓuri heewde woto on tawe e dinndeere ;

Ngati joɗnde e lelnde ngaddata ko mbeejoor ;

Suka e mawɗo, woto mo sabbii njettoor.

Woto mo ŋaññii sabu yi’aani kaari,

Maccuɗo hoore mum wonndaaka njeenaari,
Heppataa, haaɓataa, wonaa wuyaa-wuyaa,

Yetta doole mum taw ƴeewaani ɓeya.

Ɓale Pulaar laaɓɗe ko pinal e ganndal ;

Luural alaa, Pulaar ko huɓeere dañal.

Worɓe huɓɓuɓe, ɓe kulaano geƴƴelle,

Leeɓtiranooɓe pette e kelle e meselle,

Njeenanii on piɗtaali dey yo ɗum faame,

Ngam ferande on laabi momtooji haame.

Biifnagol piindi hannde yakaare janngo,

Yowitii tan ko e jokkorɗe haŋki e janngo.

Tule e caaɗli e kaaƴe mbirni ɗee dame,

So eɗe ngudditee ko maa pellital ɓamee.

Ndeento-ɗee pitti gaño mon mo yeeso kooñoor,

Ngati sago makko, ko yo ɓerɗe mon njoor.

(ittaa koy deftere JALO GUMƊO)