mardi 25 avril 2017

so goonga yontii Yoo haale

Fulɓe Hannde Yontii yoo Daare.

So Goonga Yontii yoo haale.

Mo Alaa e Goonga fof fenaande yoo Heeɗne.

Ko fenaande juuti fof goonga maa meet Haaleede.

Ken Daɗaaɓe e Huunde fof yimɓe fof e Leyyi fof ko enen ngoni Heen ndaare.

Fannu fof ko Leñol men woni heen woni Heen ndaare.

Koy Suhaaɓe Waɗa noo Yaakaare.

Njangaa ngandaa. njaŋnginaa Naftoro-ɗaa Timminaa Paandaale.

Mbaasaa wonnde yakki Aawdi kadi Tasi yaakaare.

Debbo e gorko suka mawɗo e jomwaare.

Ngaree ndeen ten ngonen neɗɗo Gooto ndenden faandaare.

Ngoppen cokki woli kañum e Tonkaare.

Kala fijirde Hannde nde alaa nafoore ko ustaare. 

Hannde ko jaŋnde tan e golle ngaddata ɓamtaare.

Fulɓe Hannki nden-ndunoo Faa-ndaare.

Hayso ɗum ne heddii Hannde ittaani yawaare.

Fulɓe Hannki Ndaraninoo ko ɓamtaare.

Hayso ɗum ne Heddii Hannde ɓeeynaani ɓamtaare.

Fulɓe Hannki njiɗaano gacce mbonna-taano yaakaare. 

Hayso ɗuum ena woodi Hannde kam nattii Heewde.

Fulɓe Hannki ndarani-nooko ɓurnde e ɓamtaare.

Wadde noon ngaree ñeemtinen mawɓe men ngoppen ɓurnaade.

ɓuraa tan ko ɓurniiɗo mo mdaartaani ɓurtaade.

Haala maɓɓe yoo yime winndee kadi yoo ndaare.

ɗuum wonanta en tan ko poolgu e ɓamtaare.

(banndam sehilam giɗam giɗo fulɓe ngaccon Hakke onon fof on njaaraama)

Kono so goonga yontii tan yoo haale

lundi 24 avril 2017

Aan Afrique somi mijiima Hanki maa tan

Aan Afrik somi mijiima hanki maa tan, gitam mbeddoo gonɗi.

ɓerndam hecciɗa, hakkillam ruttoo, e ɓeen ɓe ƴiiƴa meeje mum’en ndufaa mbele hannde ɓesngu maa ina jeya hoore mum, miijo mum, golle mum haa e anniya mum, 

Aan Afirik somi miijiima hanki maa, e oon aduna mo hay foofaango ena sattirno maa, 

Funnaange hirnaange rewo e worgo fof añɓe maa ena kurlii maa, no colli e ñaande, no ndaddo e jiiba, kamɓe fof haɓe mbay emaa. 

E oon jamaanu muusnooɗo, mettunooɗo emaa. 

giɗo alanaama, hay jurmotooɗo woodanaanima,  haydara alaa e moƴƴere koɓe kaandinno maa

ɓe piyi ɓe njaɓɓi, ɓe mbaɗniima kaa yiɗaa, ɓe pawi emaa hay kaa welaaka fof tan mbele haɓe keɓa ɓernde maa, jawdi maa, ganndal maa, jabaraagal maa, nuunɗal maa, ɓe njoolora heen ɗemngal maa.

Kono nde tawnoo kaa naange aduna ko jamma jenngi fof maa weet haa gite, njiida, 

Afrik a jokkii hare e haɓtaade hayso heftaadema ɓeen yoolɓe hanki maa, wonantaa huunde weeɓnde ɓesngu maa, 

Afrik a heɓii hoore maa, to kinɗe, to innde. E fannuuji goɗɗi, keewɗi, kono haa jooni, a heɓaani hoore maa, a heftaani ɓerɗe e Hakkillaaji ko heewi e ɓesngu maa.

Afrik a jibinaani, dooñooji, kono heewɓe, ko wahliiɓe e ɓesngu maa 

Ɓerɗe maɓɓe ko joornaaɗe,  wonaa yiɗde hay yurmeende ɓe ngalanaama, ɓe ngalaa emaa. 

Ɓe njanngi ɓe Njaginaa jooni ko mawnikinaar, suusde gacce, yoorde ɓernde, hay nuunɗal seeɗa taw heewaani ɓe ngalaa.

Ɓe kulaani fende, hay yeeyde leñol e ɗemngal so tawii won koɓe keɓata heen haɓe kaandini ɗum emaa, 

Wonaa jikku maa moƴƴo oo, tan ɓe njeeyi jooni hay ɓernde maa, ɓe mbaɗii, ɗum pecce, pecce, gooto, fof ina fooɗira bannge ena sikka ko kañum tan hanndi emaa..... 

vendredi 21 avril 2017

Aduna oo ko gooto

ADUNA OO KO GOOTO KONO NGOŊKA MEN HEEN WONAA NGOOTA

gooto e men kala, Ena joogii no ndaardata Aduna oo, gooto e men kala ena jogii no Yiirata Aduna oo, taw jidaa e goɗɗo oo ɗuum fawii tan koy jikkuuji men golle men, pellital men Haa e Miijooji men,e Anniya men.

Yeru so tawii miijo maa ena Moyyi anniya maa ena rewilaawol pellital maa ena feewnitii yimɓe, ko ɓuri heen heewde, njogiɗaa Ko Jikku neɗɗo nuunɗuɗo ko weeɓaani hannde koo.

Ndeen Daaroggal ngal ndaardirtaa Aduna oo, ngal njiyataa heen tan koko Laaɓi njiyataa heen koko feewi njiyataa heen tan koko fooccii»

no aduna oo waynii ko noon tan njiirataamo, firti ɗum njiyataa heen koTagoore Waɗnde faayiida kadi ñande fof maa yiyi heen ko ena ɓeeyda kulol maa Allah subhaanahuu, wataalaa.

Kono noon so tawii daaroggal ngal ndaarirtaa, Aduna ngal ena niɓɓiɗi ɓernde maa ena niɓɓini Aduna oo fof niɓɓiɗirte, hay ñalawma nanngirtaa ɗum ko jamma a waawa taa seerndude ko weli e ko metti, ko feewi e ko feewaani huunde fof nanngirtaa ɗum ko caɗeele.

Hayso tawii noon ko nafoore maa Ko weli e ko Metti fof ena metti tomaa alaa fof ko feewatmaa alaa fof ko feewnitto maa:

jeudi 13 avril 2017

Teleeji leydi men Sénégal

Tele laaamu e tele politique, e poltiseeji, Haalooɓe ko mbelaa
ɓe kulaani fende, kulaani fenaande kadi kulaani fenannde
Hay gooto… ne na Senegaal.

Tele ɗaminiiɗe, ene wonndi e tele ɗaminiiɓe, ne senegaal

Tele baawɗe, Yaade «Gambi" woɗoya ton en direct holla Senegaal-naaɓe ko kewi Gambi, ne Senegaal.

Kono tele Senegaal-naaɓe e tele miskiineeɓe, tele ɗe ngoŋka e nguurdam ko wayno jam, caɗeele, mbellemma mettere. Humpito e humpidde, Senegaal-naaɓe, ngoni haajuuji mumʼen e hammuuji. Mumʼen ngalaa Senegaal… e gite maɓɓe hay baali e nay ɓe ɓuri ittaande geɗal e yimɓe leydi maɓɓe..

Ko waɗi daaka #medinagounass haŋki koo nguu. cummu mawngu boomngu heewɗe

Mi haaldaani ɗum yiɗandeɓe kono sinno ko leydi Farayse ɗum waɗnoo hay Makki sal ko ɗuum waalata haalde mi haalaani #RTS teleeji goɗɗi e ko nanndi heen.

dimanche 9 avril 2017

No yaadu way fof ɓuranii en jonnde

NO YAADU WAY FOF ƁURANII EN JONNDE

Eɗen njaha, Eɗen ngarta, kono haajooni, k'en aanɓee.

Nguu njiilaw muusngu, ɓurangu en jonnde, wontanii en tamperee.

Ko enen dey cuɓii, cuɓanii, koye men yaadu mbiiy" ɗen jonnde nafataa, naftataa hay loondee.

En kulaani yolde, otooji, e laaɗe diwooje, fof k'en jolooɓee.

En ngonaa liɗɗi, kono hay maaje lugge, e kaaɗɗe fof k'en juuwooɓee.

Kala to nanɗen [mbellema] neema, e ɓamtaare, woɗɗi ɓatti k'en yahooɓee.

Jibinaaɗo, jiɓdinaa e teppere mun maa ɓooy nannde yoo Alla wat jaañnjee.

Laddeeji mettuɗo ene ɓooyee.

Leydi e gure men ene mbayree.

Banndiraaɓe, e sehilaaɓe, men caggal men ena ngoppee.

yiɗɓe, e ɓesnguuji, men ena njeewna en ene njeewnee.

hay mo añi yaadu, yiɗi jonnde e jooɗaade waawaa sibu subaha kala ɓesngu ina werti juuɗe ko waɗaa, e kunuɗe ene ndaartee.

lundi 3 avril 2017

Mehre mehre mahaani feere?

Golle men.
Paamee noon mehre mehre mahaani fehre ;

Ko ɓuri heewde woto on tawe e dinndeere ;

Ngati joɗnde e lelnde ngaddata ko mbeejoor ;

Suka e mawɗo, woto mo sabbii njettoor.

Woto mo ŋaññii sabu yi’aani kaari,

Maccuɗo hoore mum wonndaaka njeenaari,
Heppataa, haaɓataa, wonaa wuyaa-wuyaa,

Yetta doole mum taw ƴeewaani ɓeya.

Ɓale Pulaar laaɓɗe ko pinal e ganndal ;

Luural alaa, Pulaar ko huɓeere dañal.

Worɓe huɓɓuɓe, ɓe kulaano geƴƴelle,

Leeɓtiranooɓe pette e kelle e meselle,

Njeenanii on piɗtaali dey yo ɗum faame,

Ngam ferande on laabi momtooji haame.

Biifnagol piindi hannde yakaare janngo,

Yowitii tan ko e jokkorɗe haŋki e janngo.

Tule e caaɗli e kaaƴe mbirni ɗee dame,

So eɗe ngudditee ko maa pellital ɓamee.

Ndeento-ɗee pitti gaño mon mo yeeso kooñoor,

Ngati sago makko, ko yo ɓerɗe mon njoor.

(ittaa koy deftere JALO GUMƊO)

Pulaagu

YEEWTERE : ABDOUL ATA GAWLO SECK, ET ABOU DIOP

pulaar